1. Jak wybrać odpowiednie obuwie ochronne ?

Dobór odpowiednich butów ochronnych, podobnie jak całego roboczego stroju jest niezwykle istotną kwestią. Buty te nie tylko pozwalają na ochronę naszego ciała przed różnego rodzaju zagrożeniami wynikającymi z wykonywanych czynności, ale także bezpośrednio wpływają na komfort pracy. Dobrze dobrane potrafią zabezpieczyć stopę przed urazami mechanicznymi, działaniem skrajnych temperatur, a także przed działaniem szkodliwych, żrących lub toksycznych substancji. Zanim zdecydujemy się na ich zakup, warto zastanowić się nad kilkoma ważnymi czynnikami. Na co więc powinniśmy zwrócić uwagę podczas wyboru odpowiednich butów ochronnych? Jakimi zasadami kierować się podczas zakupu?

O tym warto pamiętać…

Podczas wyboru obuwia ochronnego należy pamiętać, że bardzo często będziemy spędzać w nich całe dnie. W związku z tym, oprócz spełniania swojej podstawowej funkcji zabezpieczającej muszą być one także wygodne i zapewniać stopom maksymalny komfort. Ich wielkość powinna być odpowiednia – zbyt ciasne mogą doprowadzić do opuchnięcia stóp uniemożliwiających dalszą pracę. Każdą parę najlepiej osobiście zmierzyć, ponieważ poszczególne modele różnych firm mogą różnić się od siebie wielkością. Przyjmuje się, że najlepszymi „miernikiem” odpowiedniego rozmiaru obuwia jest sytuacja, w której pięta zupełnie przylega do powierzchni wewnętrznej buta, a on sam jest około pół centymetra dłuższy od całej stopy. Jeżeli decydujemy się na zakup w sklepie internetowym pamiętajmy, aby dokładnie zmierzyć stopę i porównać ją z wyszczególnionymi na stronie sklepu rozmiarami obuwia. Warto pamiętać, że obuwie ochronne może różnić się od siebie także szerokością, co również należy uwzględnić w swoim wyborze. Ważny jest także wybór producenta obuwia. Wybierając produkty znanych i cenionych marek zapewniamy sobie gwarancję najwyższej jakości, która przekłada się także na wydłużenie okresu użytkowania.

Rodzaje obuwia ochronnego

Obuwie ochronne powinno być ściśle dopasowane do warunków, w jakich będzie odbywać się praca. Podczas wyboru tych odpowiednich należy kierować się symbolami oznaczającymi ich właściwości. Należą do nich:

SB – podnosek wytrzymuje siłę nacisku do 15 kN i jest odporny na uderzenia o mocą do 200J

S1 – oprócz właściwości SB cechują się elektrostatycznością oraz zabudowaną piętą, ze specjalną funkcją absorbcji energii w tej części obuwia

S2 – to połącznie powyższych właściwości wzbogacone o absorbcję wody oraz odporność na przepuszczalność

S3 – właściwości symbolu S2 z dodatkową odpornością podeszwy na przebicie

W tym miejscu warto również wspomnieć o podeszwie, która w obuwiu ochronnym spełnia jedną z najważniejszych funkcji, dlatego też warto podczas wyboru zwrócić na nią uwagę. Do ich tworzenia najczęściej używa się poliuretanu o pojedynczej gęstości (PU) cechującego się odpornością do 100°C, poliuretanu o podwójnej gęstości (PU/PU lub PU 2D) zapewniającego większą odporność i wygodę oraz połączenia poliuretanu z kauczukiem nitrylowym (PU/NITRYL) zwiększającego odporność na substancje chemiczne i wysoką temperaturę. Podeszwa oznaczona ostatnim symbolem spełnia normę HRO.

Jak dobrać odpowiednie buty do pracy?

Mając na uwadze wymienione właściwości obuwia ochronnego należy wybrać te, które najlepiej sprawdzą się w wykonywanej pracy. Jeżeli miejscem pracy jest otwarta i sucha przestrzeń jak na przykład magazyn lub hala towarowa w takim przypadku doskonale sprawdzą się sandały i półbuty, zapewniające optymalny przepływ powietrza. Skóra stóp w takich rodzajach butów przez cały czas swobodnie „oddycha”, co zdecydowanie podnosi poziom odczuwanej wygody i tym samym poprawia komfort pracy. Do miejsc, w których nasze stopy narażone są na kontakt z wodą należy wybierać gumowce, które dodatkowo mogą spełniać wszystkie normy obuwia ochronnego. Wyższe buty do kolan doskonale sprawdzają się w trudnych warunkach na przykład podczas prac prowadzonych pod ziemią. Roboty drogowe i budowlane wymagają obuwia oznaczonego symbolami S3 lub S1P. Ten ostatni informuje o tym, że zarówno podnosek jak i podeszwa są odporne na przebicia.   

2. Jak dobrać odpowiednią odzież roboczą?

Podstawowym zadaniem odzieży ochronnej jest jak sama nazwa wskazuje ochrona, czy też zabezpieczenie naszego ciała przed działaniem niekorzystnych, a czasami wręcz szkodliwych i niebezpiecznych czynników podczas wykonywania pracy. Jest to bardzo ważna funkcja, ponieważ od niej bardzo często zależy nasze zdrowie, a nawet życie. Stąd też dobór odpowiedniej odzieży roboczej powinien być jednym z najważniejszych elementów przygotowania pracownika do podjęcia pracy fizycznej, zwłaszcza, jeśli ma on bezpośredni kontakt z substancjami lub materiałami niebezpiecznymi dla zdrowia. Czym powinna charakteryzować się odzież robocza? Jak wybrać tę najlepszą?

Cechy idealnej odzieży roboczej

Odzież robocza oczywiście powinna być dostosowana do charakteru wykonywanej pracy. Istnieją jednak pewne elementy, które są wspólne bez względu na rodzaj wykonywanych działań. Wśród nich należy wymienić jeden z podstawowych czynników, jakim jest faktyczne zabezpieczenie ciała przed działaniem szkodliwych środków. Powinna ją, więc cechować wytrzymałość na różnego rodzaju zniszczenia będąca rezultatem stosowania do jej produkcji materiałów wysokiej jakości. Często w celu dodatkowego wzmocnienia konieczne bywa zastosowanie podwójnych szwów, zwłaszcza w miejscach szczególnie podatnych na rozprucie. Kolejnym ważnym aspektem dobrej odzieży roboczej jest jej wygoda oraz komfort użytkowania. Ponieważ służy ona do wykonywania określonej pracy, nie może w żaden sposób ograniczać lub krępować swobodnych ruchów pracownika. Powinna być także odpowiednio dopasowana do sylwetki, dlatego dobrze jest wybierać te modele, które posiadają zdolność regulacji (szelki lub pasek ewentualnie gumka). W miarę możliwości nie powinna także ograniczać przepływu powietrza pomiędzy tkaniną, a skórą.

Ponadto w przypadku prac prowadzonych w bliskim kontakcie z wodą odzież ta musi być także nieprzemakalna. Natomiast ta wykorzystywana na przykład podczas prac w hucie - ognioodporna. Odzież ochronna powinna być również zróżnicowana ze względu na pory roku oraz miejsce wykonywania pracy (wewnątrz lub na zewnątrz). Odzież do pracy w okresie zimowym musi dobrze chronić przed utratą ciepła, ale jednocześnie zapewniać skórze „oddychanie”. Odzież wykorzystywana latem powinna zapewnić swobodny dopływ powietrza, a także posiadać właściwości absorbowania potu.

Rodzaje odzieży ochronnej

Do najbardziej popularnych rodzajów odzieży ochronnej należą:

- kamizelki robocze – mogą występować w wersji letniej lub zimowej. Najczęściej pełnią funkcję ocieplacza zakładanego na inny rodzaj odzieży. Ze względu na ilość kieszeni sprawdzają się idealnie przy różnego rodzaju pracach monterskich;

- bluza robocza – jej zastosowanie jest zbliżone do wspomnianej kamizelki;

- kombinezon – to ubranie jednoczęściowe, stanowiące połączenie bluzy i spodni roboczych, wzbogacone o zamek błyskawiczny ułatwiający swobodne zakładanie. Bardzo dobrze sprawdzają się w pracach prowadzonych w rolnictwie, mechanice, w pracach malarskich, a także tych prowadzonych wśród toksycznych substancji;

- spodnie ogrodniczki – ten model jest bardzo często wybierany przez pracowników ze względu na wygodę związaną z możliwością regulacji rozmiaru. Dzięki szelkom spodnie te mają bardzo szerokie zastosowanie w wielu branżach, w których potrzebna jest pełna swoboda ruchu. Dodatkowo wzbogacają je liczne kieszenie oraz miejsca na nakolanniki niezbędne w przypadku prac wykonywanych w pozycji klęczącej.

Jak wybrać?

Podczas dokonywania wyboru należy zwrócić uwagę na wspomniany wcześniej charakter pracy, a także miejsce jej wykonywania. Ponadto należy także uwzględnić rodzaj i jakość materiałów, z których została wykonana oraz rodzaj i jakość wzmocnień, szwów i zamków. Warto również zastanowić się nad wyborem producenta, ponieważ decydując się na znane i „sprawdzone” marki zyskujemy gwarancję wysokiej jakości wybranego stroju. Ponadto dobrze jest korzystać z oferty tych firm, które pozostawiają klientowi wiele możliwości wyboru, tak, aby mógł on jak najlepiej dopasować odzież do swoich potrzeb.

3. Jak dobrać odpowiednią rękawice ochronne?

Rękawice ochronne są jedną z najbardziej rozpowszechnionych form ochrony osobistej. Nie ma w tym nic dziwnego biorąc pod uwagę fakt, że to właśnie dłonie są częścią ciała najbardziej narażoną na niebezpieczeństwo w związku z wykonywanymi obowiązkami. Używanie rękawic jest konieczne w tych miejscach pracy, w których dłonie i przedramię pracownika narażone są na uszkodzenia lub działanie szkodliwych dla jego zdrowia substancji. Zapewniają ochronę przed niekorzystnym działaniem zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperatury, zagrożeniami mechanicznymi, biologicznymi i toksycznymi, a także zabezpieczają przed porażeniem prądem elektrycznym. Ich dobór powinien być ściśle uwarunkowany charakterem wykonywanej pracy. Co jeszcze jest ważne warto o nich wiedzieć?

Warto wiedzieć

Rękawice ochronne powinny spełniać wymagania i zachowywać procedury zawarte w normie PN-EN 420+A1:2012. Odnoszą się one do ich projektowania, produkcji, wykorzystywanych materiałów, poziomu odporności na działanie różnych czynników, wygody i komfortu użytkowania a także formy odpowiedniego oznakowania. Jeżeli analizujemy rodzaj zagrożeń, rękawice ochronne dzielą się na chroniące przed: zagrożeniami chemicznymi i biologicznymi, mechanicznymi, wysoka i niską temperaturą, antywibracyjne, elektroizolacyjne, spawalnicze, antystatyczne, kriogeniczne oraz przeznaczone do stosowanie w miejscach zagrożonych wybuchem.

Przed wyborem

Zanim dokonamy ostatecznego wyboru warto zastanowić się nad kilkoma ważnymi kwestiami. Przede wszystkim należy rozważyć stopień narażenia na działanie szkodliwych czynników, a także rodzaj wykonywanej pracy, czyli czy są to prace proste niewymagające wielkiej precyzji, czy też wręcz odwrotnie – podczas ich prowadzenia dobry chwyt jest niezbędny. W zależności od wymienionych czynników można wybierać spośród modeli jedno-, trzy -, cztery -, pięcioplacowych lub te o skróconej części przeznaczonej na palce. Należy także zwrócić uwagę na rodzaj zagrażającego czynnika oraz częstotliwość i intensywność jego występowania.

Ważne oznaczenia

Każda para rękawic ochronnych oprócz podstawowych informacji takich jak rozmiar, nazwa producenta lub jego przedstawiciela, nazwa handlowa, ewentualnie termin przydatności do użycia powinna także posiadać graficzny znak odpowiedniej zgodnie ze swoim zastosowaniem normy. Wyróżnia się następujące normy:

- EN420 – norma ogólna dla rękawic ochronnych,

- EN12477 – przeznaczone do spawania i czynności podobnych,

-EN374­1 – ochrona przed szkodliwymi substancjami pochodzenia chemicznego oraz mikroorganizmami,

- EN374­2 – podwyższona ochrona przed przesiąkaniem mikroorganizmów i substancji chemicznych,

- EN374­3 – ochrona przed wyżej wymienionymi substancjami podczas stałego kontaktu z nimi, (kiedy nie występują w postaci gazowej),

- EN388 – zabezpieczenie przed uszkodzeniami mechanicznymi. Obejmuje ochronę przed wszystkimi rodzajami tego typu zagrożeń

                   (przecięcie, ścieranie, przekłucie, rozdzieranie),

- EN1082-­1 – dłuższe rękawice ochraniające również ramiona przed ukłuciem i przecięciem nożami ręcznymi,

- EN407 – ochrona przed wysoką temperaturą lub ogniem,

- EN511 – ochrona przed zbyt niską temperaturą,

- EN1149­-1 – rękawice o właściwościach elektrostatycznych,

- EN60903 – ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym,

- EN10819 – ochrona przed wstrząsami i drganiami mechanicznymi.

Przed zakupem rękawic ochronnych należy upewnić się, że spełniają one wszystkie normy związane z warunkami panującymi w miejscu pracy oraz czy posiadają zalecane oznaczenia. Ważny jest również ich rozmiar, gdyż tylko dobrany prawidłowo do wielkości dłoni jest w stenie zapewnić im optymalne bezpieczeństwo.  

4. Jak dobrać hełm ochronny?

Ochrona głowy od A do Z

Pełne bezpieczeństwo w czasie pracy jest podstawową i najważniejszą kwestią. Podczas prowadzenia różnego rodzaju prac budowlanych, konstrukcyjnych, ziemnych, podziemnych, skalnych, prac z materiałami wybuchowymi, prowadzonych w pobliżu urządzeń służących do podnoszenia, prac związanych z obsługą pieców przemysłowych i kotłów, prac prowadzonych w stoczniach okrętowych oraz prac manewrowych prowadzonych na kolei i wielu innych o podobnym zakresie oprócz odzieży ochronnej wymagane jest również posiadanie hełmu chroniącego głowę pracownika. Czy hełm rzeczywiście jest potrzebny? Jaką pełni funkcję i jak dobrać prawidłowy?

Po pierwsze bezpieczeństwo

Głowa należy do tych części ciała, które są szczególnie narażone na różnego rodzaju niebezpieczeństwa wynikające z wykonywania powierzonych obowiązków, dlatego jej odpowiednia ochrona jest szczególnie ważna. Hełmy doskonale chronią głowę przed uderzeniami, których źródłem są spadające przedmioty lub przed uderzeniami o nieruchome i niebezpieczne przedmioty znajdujące się na stanowisku pracy, czy też tuż obok. Zabezpieczają one również przed porażeniem prądem elektrycznym, odpryskami topionego metalu oraz otwartymi płomieniami. Ponadto ochraniają głowę przed różnego typu substancjami chemicznymi takimi jak środki ochrony roślin, rozpuszczalniki organiczne, wodne roztwory, kwasy i zasady. Ich głównym zadaniem jest amortyzacja pochłanianie energii spadającego ciała obcego, minimalizowanie efektu uderzenia poprzez odchylenie toru spadającego przedmiotu za sprawą swojej budowy oraz najważniejsze zadanie, jakim jest ochrona głowy przed przebiciem. Ponadto stanowią one doskonałą bazę do użycia innych środków ochrony indywidualnej w postaci osłony oczu, twarzy, karku.

Uwaga na normy

Każdy hełm ochronny powinien spełniać określoną normę tzw. PN – EN397. Jej zakres obejmuje określenie cech przemysłowych, dotyczących m.in. materiałów użytych do produkcji, parametrów konstrukcyjnych, odporności na przebicie oraz działanie wysokiej temperatury i stopnia amortyzacji. Każdy hełm, który spełnia powyższą normę powinien mieć odlane na powierzchni następujące informacje:

- numer normy,

- znak firmowy lub nazwę producenta,

- rok oraz kwartał produkcji,

- typ zgodny z założeniami producenta,

- rozmiar lub zakres rozmiarów,

- znak, który jest symbolem spełnienie dodatkowych zasad bezpieczeństwa,

- rodzaj zastosowanego materiału (skrót)

Dobieranie hełmu ochronnego

Ze względu na zakres temperatur w miejscu, w którym hełm może być używany wyróżniamy cztery podstawowe kategorie:

- od - 10°C do +50°C, tzw. kategoria podstawowa (brak oznaczenia na hełmie)

- od - 20°C, do stosowania w niskich temperaturach

- od -30°C do stosowania w bardzo niskich temperaturach

- do + 150°C do stosowania w bardzo wysokich temperaturach

Ogólny podział hełmów ochronnych ze względu na ich budowę i zakres ochrony dotyczy trzech podstawowych typów:

- hełmy przemysłowe lekkie – chronią przed możliwością uderzenia głowy o twarde przedmioty, które mogą prowadzić do powierzchownych urazów skóry głowy;

- hełmy przemysłowe ochronne – stanowią zabezpieczenie ciemieniowej części głowy przed spadającymi przedmiotami i elementami, które mogą spowodować uszkodzenia mózgu, czaszki i kręgów szyjnych;

- hełmy wysoko skuteczne ochronne - chronią przed uderzeniami przez spadające przedmioty o ostrych krawędziach, oraz uderzenia pozaciemieniowej części głowy o znajdujące się w miejscu pracy niebezpieczne przedmioty.

Podczas wybierania hełmu należy uwzględnić nie tylko zakres temperatur, w jakich będzie odbywała się praca aletakże charakter wykonywanych czynności. Jeżeli praca wykonywana będzie w miejscach związanych z wysokim napięciem należy wybrać hełm, który posiada właściwości elektroizolacyjne o oznaczeniu 440 Vac. Przy zagrożeniu wynikającym z odpryskiwania topionego metalu, hełm powinien być odporny na tego typu działanie. Odpowiednie oznaczenie w tym przypadku to MM. Jeżeli praca wykonywana będzie w sytuacjach zagrożenia zgnieceniem bocznym głowy odpowiedni hełm powinien być oznaczony symbolem LD. Hełm stosowany do prac leśnych posiada oznaczenie F. W sytuacjach, kiedy w miejscu pracy pojawia się zagrożenie wybuchem należy zastosować hełm z właściwościami antyelektrostatycznymi. Jeżeli wykonywana praca wiąże się z dużym wysiłkiem fizycznym oraz wysoką temperaturą otoczenia podczas wyboru hełmu należy zwrócić uwagę na jego cechy ułatwiające przepływ powietrza w postaci otworów wentylacyjnych, co zapobiegnie nadmiernemu poceniu i podniesie komfort pracy. Ponadto, jeśli wykonywana praca wiąże się z koniecznością zmian pozycji przez pracownika zagrażających spadnięciu hełmu, powinien on posiadać dobrze ukształtowany pas boczny tak, aby dokładnie obejmował on część potyliczną głowy lub posiadał dodatkowy pas podbródkowy. 

5. Ochrona słuchu - jakie środki wybrać ?

Ochrona słuchu pracowników w miejscu pracy jest bardzo ważna. Powinna rozpocząć się od zmierzenia poziomu natężenia hałasu i w miarę możliwości podjęcia prób jego obniżenia. Jednak nie zawsze jest to możliwe. Wówczas należy skorzystać ze środków zabezpieczających słuch przed uszkodzeniami i przykrymi dolegliwościami jak na przykład uciążliwe szumy, czy przytępienie, które w rezultacie może doprowadzić do jego całkowitej utarty. Jakie wybrać? I czym sugerować się podczas ich zakupu?

Jak hałas uszkadza słuch…

Używanie środków obniżających poziom słyszanego hałasu jest obowiązkowe, jeśli jego natężenie przekracza 85 dB. Kiedy norma ta zostaje przekroczona w organizmie dochodzi do dużej mobilizacji związanej ze wzrostem poziomu ciśnienia krwi i adrenaliny, która w założeniu ma doprowadzić do zlokalizowania źródła hałasu. Rezultatem trwania takiego stanu organizmu przez dłuższy czas jest ogólne rozdrażnienie, zmęczenie, i spadek odporności na stres. Zbyt duży poziom hałasu prowadzi również do uszkodzenia komórek słuchowych. Najpierw obniża się ich elastyczność a następnie zaczynają stopniowo obumierać. Jeśli pewna ich grupa ulegnie zniszczeniu, człowiek przestaje słyszeć pewne częstotliwości dźwięków. W ostatecznym rozrachunku zmiana ta bardzo często bywa niezauważona, co jest wyjątkowo niebezpieczne, ponieważ powstająca wada słuchu może nadal rozwijać się niespostrzeżenie. Z tego też powodu uszkodzenie słuchu w miejscu pracy jest jedną z najczęściej występujących chorób zawodowych.

Środków chroniące słuch

Środki, które chronią słuch możemy podzielić na dwa podstawowe rodzaje. Są to nauszniki i wkładki przeciwhałasowe. Nauszniki zróżnicowane są na trzy rozmiary i mogą występować samodzielnie lub być przymocowane do hełmów ochronnych. Charakteryzują się bardzo dobrym tłumieniem dźwięków, które wynika z ich budowy oraz bardzo dobrego przylegania do głowy. Zupełnie inny rodzaj ochrony stanowią wkładki przeciwhałasowe. Są one umieszczane w małżowinie usznej i zewnętrznym kanale słuchowym, który bardzo szczelnie zamykają. Przed rozpoczęciem ich stosowania konieczne jest badanie laryngologiczne, które wykluczy ewentualne przeciwwskazania. Mogą być pojedyncze do jednorazowego użytku lub połączone ze sobą za pomocą sznurka lub łuku, które można używać wielokrotnie. Wykonane są z miękkich, elastycznych materiałów takich jak guma, silikon lub wata mineralna. Można je samemu dopasować poprzez odpowiednie ściśnięcie i umieszczenie w kanale słuchowym, gdzie rozszerzają się samoistnie, wypełniając go szczelnie. Ze względu na swój niewielki rozmiar są bardzo wygodne w przechowywaniu i łatwe w użyciu. Nauszniki natomiast mogą być niezwykle zróżnicowane. Jednym z podstawowych i najpopularniejszych rodzajów są nauszniki tradycyjne. Mogą występować w różnej wielkości, pozwalającej na dostosowanie do różnych poziomów natężenia hałasu i być wykonane z różnych tworzyw sztucznych między innymi ABS.

Nauszniki czy wkładki

Nauszniki zdecydowanie lepiej chronią słuch niż wkładki przeciwhałasowe, dlatego zalecane są do stosowania w miejscach o wysokim poziomie natężenia hałasu. Ponadto chronią one całe małżowiny uszne przed dostaniem się do nich niebezpiecznych substancji na przykład opiłków metalu, czy też iskier powstałych w wyniku spawania. Wkładki przeciwhałasowe są natomiast dużo wygodniejsze w użytkowaniu, ale ze względu na niższą ochronę słuchu zalecane wyłącznie do pracy w warunkach mniejszego natężenia hałasu. Jeżeli w naszym miejscu pracy poziom natężenia hałasu jest bardzo wysoki w ramach optymalnego zabezpieczenia słuchu, możemy stosować jednocześnie obydwa rodzaje zabezpieczeń.

6. Ochrona oczu i twarzy - jakie środki wybrać ?

Ochrona oczu i twarzy to bardzo ważny element ochrony osobistej. Odpowiednie zabezpieczenie tych części ciała jest szczególnie ważne w miejscach, w których z racji wykonywanej pracy narażeni jesteśmy na szkodliwe promieniowanie, a także występowanie różnych pyłów, gazów, kropli niebezpiecznych substancji czy też odprysków gorących, stopionych metali. Ochrona tego typu jest konieczna podczas wykonywania prac związanych z piłowaniem, spawaniem, szlifowaniem, obróbką skrawaniem a także cięciem metalu. Na jaki stopień ochrony twarzy i oczu się zdecydować? Które rodzaje środków ochrony są najlepsze?

Ochrona oczu

Najlepszym środkiem ochrony tej części ciała są różnego rodzaju okulary lub gogle ochronne, których zadaniem jest zabezpieczenie naszych oczu przed zagrożeniami fizycznymi (przekłucia i przecięcia, zbyt wysoka lub niska temperatura i promieniowanie), chemicznymi (włókna, pyły, mgła, dymy, żrące opary i gazy, odpryski substancji) oraz biologicznymi w postaci szkodliwych bakterii i grzybów, które mogą wywoływać groźne infekcje.

Okulary ochronne oraz stosowane w nich szkła powinny spełniać określone normy. Należą do nich: EN 166, EN169 i EN 175. Zaletami tego środka ochrony przede wszystkim są wygodne rozmiary i ich niewielka waga. Jeśli są prawidłowo dobrane, nawet podczas noszenia przez kilka kolejnych godzin, użytkownik nie odczuwa żadnego dyskomfortu związanego z ich użytkowaniem. Ponadto zapewniają bardzo dobrą cyrkulację powietrza, dzięki czemu skutecznie poprawiają samopoczucie podczas pracy i niwelują uczucie „zmęczonych” oczu. Zarówno ich zakup jak i ewentualna wymiana szkieł są stosunkowo niedrogie. Wadą mogą być natomiast problemy wynikające z konieczności zastosowania dodatkowego wizjera ułatwiającego wykonywanie powierzonych obowiązków, a także fakt, że chronią bardzo niewielką powierzchnię twarzy. Poza tym należy je bardzo dokładnie dopasować do kształtu twarzy. W przeciwnym razie będą przesuwać się na twarzy, tworząc przestrzenie, przez które mogą przenikać niebezpieczne elementy zagrażające oczom.

Gogle ochronne zapewniają lepszą ochronę oczu niż wspomniane okulary, między innymi, dlatego, że są od nich wyższe, przez co zabezpieczają większy obszar twarzy. Dzięki swojej budowie i stabilnemu mocowaniu bardzo dobrze utrzymują się w danej pozycji, a jeśli zostaną poprawnie założone możemy być pewni, że przez cały czas pozostaną na swoim miejscu, doskonale chroniąc nasze oczy przed zagrożeniami. Do ich wad z pewnością należy większa w porównaniu do okularów waga, która podczas używania przez dłuższy czas może powodować uczucie dyskomfortu, a także niewielkie ograniczanie pola widzenia. Poprzez ścisłe przyleganie do twarzy także znacząco uniemożliwiają swobodny przepływ powietrza, co może prowadzić do szybszego męczenia wzroku.

Ochrona twarzy

Środkami, które chronią całą twarz pracownika są różnego rodzaju maski ochronne. Są one najbardziej efektywnymi sposobami zabezpieczania tej części ciała. Aby mogły być w pełni skuteczne powinny zostać indywidualnie dopasowane do kształtu i wielkości twarzy. Kolejnym środkiem ochraniającym są przyłbice spawalnicze, zbudowane z ramki, korpusu i nasady filtrów. Mogą zostać zamocowane przy pomocy specjalnego nagłowia lub bezpośrednio na hełmie ochronnym. Do zabezpieczenia twarzy podczas procesu spawania wykorzystywane też są tarcze spawalnicze, które nie są w żaden sposób montowane, a jedynie trzymane w ręku przez pracownika. Bardzo dobrze chronią nie tylko twarz i oczy, ale także zabezpieczają szyję. Wybór odpowiedniego środka ochrony powinien być podyktowany rodzajem wykonywanej pracy, a także naszym osobistym komfortem.  

7. Zasady doboru środków ochrony  dróg oddechowych

Można powiedzieć, ze nasze drogi oddechowe pracują razem z nami. Ich zadaniem jest nie tylko dostarczanie tlenu do wszystkich komórek organizmu, ale także oczyszczanie ich ze zbędnych produktów w tym przede wszystkim z dwutlenku węgla. Jeśli w miejscu naszej pracy dodatkowo wydzielają się szkodliwe substancje, które następnie dostają się do naszych dróg oddechowych, mają one dużo trudniejsze zadanie, a czasem po prostu niemożliwe do wykonania. Niedostateczne filtrowanie powietrza przenikającego do naszego organizmu skutkuje rozwojem wielu groźnych dla zdrowia chorób. Z tego też powodu podstawowym zadaniem każdego pracodawcy jest zapewnienie odpowiedniej ochrony dróg oddechowych zatrudnionych pracowników. Jakimi zasadami należy się kierować podczas doboru środków do ich ochrony?

Podstawowe zasady doboru środków ochrony

Wszystkie zasady oraz przepisy dotyczące środków ochrony dróg oddechowych zostały zawarte w specjalnej Dyrektywie 89/686//EWG. Środki te traktowane są, jako produkty bezpośrednio chroniące życie, dlatego też muszą spełniać wszystkie standardy i normy oraz podlegają stałej, corocznej kontroli w tym zakresie. Dzielą się na dwie podstawowe grupy: sprzęt izolujący i oczyszczający. Sprzęt izolujący używany jest w sytuacjach, kiedy substancja wydzielana w miejscu pracy jest nieznana, lub jeśli stężenie substancji niebezpiecznej w powietrzu przekracza 1% oraz występuje niska zawartość tlenu, poniżej 17%. Środki oczyszczające, do których należą maski i półmaski ochronne możemy używać tylko wówczas, gdy posiadamy dokładne informacje dotyczące stężenia wydzielanej substancji oraz jej pochodzenia, a także wtedy, kiedy znana jest zawartość tlenu w powietrzu. We wszystkich innych przypadkach konieczne jest stosowanie środków izolujących.

To trzeba wiedzieć!

Odpowiednie dobranie środków ochronnych wymaga znajomości kilku podstawowych informacji. W przypadku ochrony przed gazami przede wszystkim należy ustalić, do której grupy spośród czterech wyróżnionych zaliczana jest substancja wydzielana w miejscu pracy.

- A – gazy organiczne, pary,

- B – gazy nieorganiczne, pary,

- E – gazy kwaśne, pary,

- K – amoniak i jego pochodne

Następnie należy ustalić w zależności od występującego stężenia niebezpiecznej substancji odpowiednią klasę ochronną spośród:

- Klasa 1 – do 0,1% stężenia,

- Klasa 2 – do 0,5% stężenia,

- Klasa 3 – do 1% stężenia

W przypadku płynów, dymów i mgieł należy ustalić tzw. krotność NDS i do niej dostosować właściwy sprzęt filtrujący. Jeżeli konieczna jest ochrona przed obydwoma grupami substancji odpowiedni filtr powinien być uwarunkowany występowaniem w miejscu pracy bardzo konkretnych zagrożeń. Nie można stosować wyższych filtrów niż są zalecane, ponieważ może to dodatkowo niepotrzebnie obciążyć drogi oddechowe.

Rodzaje środków ochrony dróg oddechowych

Środki ochrony dróg oddechowych spełniających wyżej wymienione standardy można podzielić na cztery grupy. Są to:

Filtry krótkoczasowe

Filtry te całkowicie przykrywają nos i usta. Wdychane powietrze przemieszcza się przez filtr i przechodzi przez materiał filtrujący a następnie przy pomocy zaworu wydechowego wydostaje się zewnątrz. Wykonane są z różnych materiałów, którym zawdzięczają swoje zróżnicowane właściwości.

Środki ochrony zasilane powietrzem

Ich budowa polega na tym, że powietrze, którym się oddycha pobierane jest z przenośnej butli lub sieci i za pomocą specjalnego węża doprowadzane do maski lub kaptura. Strumień dopływającego powietrza może być regulowany stosownie do potrzeb lub też pozostawać stały. W środkach tego typu konieczne jest zastosowanie dodatkowego filtra, który oczyści powietrze zanim przedostanie się ono do aparatu oddechowego.

Maski pełne

Przykrywają nos, usta, brodę oraz oczy. Dodatkowo wspomagane są wentylatorem zasilanym najczęściej przez baterie. Pobierane powietrze tłoczone jest przez wentylator, a następnie wydychane przez specjalne zawory wydechowe.

Półmaski

Mogą być wyposażone w jeden lub kilka filtrów czy też pochłaniaczy, przez które przepływa pobierane powietrze. Wydychane jest przez umieszczony w produkcie zawór wydechowy. Filtry w miarę użytkowania podlegają wymianie.  

8. Dobór środków zabezpieczających przed upadkiem z wysokości

Prace prowadzone na wysokościach są jednymi z najniebezpieczniejszych. Każdego roku w wyniku upadków z wysokości ginie nawet kilkadziesiąt osób. Ze względu na wysokie ryzyko utraty zdrowia a nawet życia podczas prowadzenia prac wysokościowych, wymagane jest przestrzeganie specjalnych zaleceń określających rodzaj stosowanych środków ochronnych. Poznajmy ich rodzaje a także zasady ich doboru oraz stosowania

Ochrona ogólna

Rozważanie na temat zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości należy rozpocząć od analizy środków ochrony zbiorowej, które powinny znaleźć się w każdym miejscu pracy, w którym pracownik ze względu na rodzaj wykonywanych działań narażony jest na upadek z wysokości. Przede wszystkim prace wysokościowe prowadzone na zewnątrz mogą być wykonywane wyłącznie wtedy, kiedy pozwalają na to warunki atmosferyczne. Muszą one być na tyle dobre, aby nie stwarzać dodatkowego zagrożenia utraty zdrowia i życia. Ponadto wymagane jest stosowanie w miejscu pracy takich środków ochrony zbiorowej jak różnego rodzaju balustrady, siatki ochronne, rusztowania ochronne i robocze. To one powinny stanowić podstawę zabezpieczenia dla pracowników wykonujących prace na znacznych wysokościach. Dopiero w sytuacjach, kiedy ich użycie okazuje się być niemożliwe lub niewystarczające należy skorzystać ze środków ochrony indywidualnej. Wszystkie stosowane środki ochrony pracowników określają normy i zasady zamieszczone w ustawie o ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. Te dotyczące ochrony zbiorowej, a dokładniej wytrzymałości wspomnianych balustrad określa norma PN-EN 13374. Natomiast różnego rodzaju siatki ochronne wyznacza norma PN-EN 1263-1.

Ochrona indywidualna

Środki ochrony indywidualnej mogą być noszone lub trzymane przez pracownika i powinny zapewniać mu maksymalne bezpieczeństwo podczas wykonywania obowiązków. Ich dobór powinien uwzględniać rodzaj występującego zagrożenia lub stopień jego złożoności, warunki, jakie panują na danym stanowisku pracy. Muszą także spełniać warunki ergonomiczne oraz w miarę możliwości zapewniać wygodę komfort pracy. Poza tym różne ich rodzaje powinny zostać dopasowane do siebie, tak, aby stwarzać jak najwyższy poziom zabezpieczenia, a także być stosowane zgodnie z przeznaczeniem oraz określonymi wymogami. Wszystkie środki ochrony indywidualnej powinny także posiadać takie oznaczenia jak CE oraz WE (deklaracja zgodności), które oznaczają, że dany produkt został wyprodukowany zgodnie ze wszystkimi zaleceniami oraz uzyskał pozytywny wynik badań kontrolnych. Środki ochrony indywidulanej zostały przypisane do rodzajów prac wysokościowych i podzielone na trzy podstawowe grupy:

System powstrzymywania spadania

W tej grupie stosowane są szelki bezpieczeństwa, które powinny spełniać normę PN-EN 361. Wyposażone są w punkty przeczepienia systemu amortyzującego, cztery klamry regulacyjne, oraz specjalny pas do pracy w podparciu. Wykonane są z klamr regulacyjnych oraz taśm i zazwyczaj posiadają jeden uniwersalny rozmiar, który należy dopasować do sylwetki pracownika przez odpowiednią regulację. Jest ona niezwykle ważnym czynnikiem, który wyznacza poziom bezpieczeństwa pracownika.

Elementy łącząco-amortyzujące

Środki ochrony stosowane w tej grupie to zatrzaśniki będą elementem łączącym, linki bezpieczeństwa (PN-EN 354), amortyzatory (PN-EN 355), liny z urządzeniami samozatrzaskującymi się oraz urządzenia samohamowne (PN-EN 360)

Punkty zakotwienia

Trzecia grupa środków stanowi tak naprawdę podstawę dla tych wyżej wymienionych, gdyż bez prawidłowo umieszczonego punktu zaczepowego nie mogłyby one spełniać należycie swojej funkcji. Właściwości punktów zakotwienia określa norma PN-EN 795.  

9. Ochrona przeciwpożarowa – gaśnice

Jednym z podstawowych środków ochrony przeciwpożarowej są gaśnice. Ze względu na fakt, że często są one jedynym dostępnym środkiem przeciwpożarowym, znajdującym się w danym obiekcie muszą spełniać określone normy i wymogi dotyczące między innymi technologii gaszenia, czy też sprawności i stanu technicznego. Aby zapewnić jak największy stopień bezpieczeństwa każda gaśnica powinna być poddawana regularnym badaniom kontrolnym. Jakie rodzaje gaśnic wyróżniamy i co warto o nich wiedzieć?

Wymagania dotyczące ochrony przeciwpożarowej

Według norm prawnych, regulujących zakres ochrony przeciwpożarowej każdy budynek oraz obiekt budowalny i jego teren musi zostać wyposażony w gaśnice, a także określone urządzenia przeciwpożarowe. Ponadto konieczne jest terminowe przeprowadzanie badań kontrolnych ich stanu technicznego, jak również odpowiednie ich konserwowanie i naprawianie, tak, aby zapewnić im sprawne funkcjonowanie. Dobór środków ochronnych powinien być uwarunkowany grupą zagrożenia pożarowego, które może wystąpić w danym obiekcie. Wyróżniamy następujące grupy pożarów:

A – materiałów stałych, najczęściej pochodzenia organicznego, na przykład drewna, papieru, węgla, tkanin;

B – materiałów topiących się oraz cieczy w tym między innymi lakierów, rozpuszczalników, parafiny, nafty, benzyny;

C –gazów, na przykład propanu, metanu, acetylenu, wodoru;

D – metali – uranu, aluminium, magnezu, sodu

F – olejów i tłuszczów w urządzeniach kuchennych, na przykład rozgrzanego we frytkownicy oleju

Rodzaje gaśnic

Proszkowe

Gaśnice proszkowe to jeden z najpopularniejszy ze środków przeciwpożarowych. Znajduje się w nich proszek gaśniczy, który po aktywowaniu gaśnicy zostaje wyrzucony pod wpływem wysokiego ciśnienia. Zalecane są do gaszenia pożarów z grupy A, B i C. Ich dodatkowym atutem jest możliwość gaszenia pożarów urządzeń elektrycznych, znajdujących się przez cały czas pod napięciem. Natomiast nie powinno się nimi gasić urządzeń mechanicznych, bowiem właściwości gaśnic proszkowych mogą spowodować ich zatarcie. Pod żadnym pozorem nie wolno ich także wykorzystywać do gaszenia tłuszczy i olejów kuchennych. Powinny być używane do ochrony przeciwpożarowej w kotłowniach, garażach, piwnicach, obiektach użyteczności publicznej, magazynach, halach towarowych oraz do zabezpieczenia transportu wodnego, kolejowego i drogowego.

Wodne mgłowe

Znajdujący się w nich środek gaśniczy to zdemineralizowana woda. Za sprawą zastosowania nowoczesnych technologii zamienia się ona w ekologiczną mgłę. Powinna być stosowana do gaszenia olejów kuchennych, płonącej na osobach odzieży, a także pożarów ważnych dokumentów, ponieważ korzystanie z niej nie pozostawia śladów użycia. Zabezpiecza przede wszystkim obiekty użyteczności publicznej między innymi pomieszczenia gastronomiczne, szkoły, biura, archiwa, przechodnie medyczne i kancelarie prawne.

Wodne pianowo – płynowe

Zawierają koncentrat środka pianotwórczego i wody, który przekształca się w pianę uwalnianą pod wpływem sprężonego gazu. Są przeznaczone do gaszenia pożarów z grupy A i B. Są bardziej ekologiczne niż gaśnice piankowe. Samo czyszczenie pomieszczeń po ich użyciu jest stosunkowo łatwe. Gaszenie urządzeń znajdujących się pod napięciem jest możliwe tylko z zastosowaniem gaśnic produkowanych w oparciu o najnowsze technologie, które gwarantują bezpieczeństwo osobie z nich korzystającej. Gaśnice tego typu stosowane są do zabezpieczania szkół, obiektów użyteczności publicznej, portów lotniczych, restauracji, hal towarowych, a także magazynów z cieczą palną.

Śniegowe

W gaśnicach śniegowych wykorzystywany jest skroplony dwutlenek węgla. Nie powinno się ich stosować do gaszenia płonących na ludziach ubrań, ponieważ ich użycie znacznie obniża temperaturę, co może doprowadzić nawet do odmrożenia niektórych części ciała. Stosowanie gaśnic śniegowych nie pozostawia żadnych śladów i zalecane jest w takich miejscach jak hale przemysłowe, lakiernie oraz w przemyśle energetycznym.  

10. Stosowanie znaków i sygnałów bezpieczeństwa – Piktogramy

Umiejętne stosowanie znaków i sygnałów bezpieczeństwa bardzo często pozwala uniknąć wielu zagrożeń. Są one oprócz środków ochrony indywidualnej jednymi z najważniejszych elementów bezpieczeństwa w miejscu pracy. Bardzo ważna jest ich znajomość, która bezpośrednio przekłada się na podwyższenie poczucia bezpieczeństwa. Każdy z pracodawców zobowiązany jest do stosowania w swojej firmie odpowiednich znaków, sygnałów i barw, w każdym miejscu, w którym nie można zlikwidować pojawiającego się zagrożenia poprzez użycie środków ochrony zbiorowej, indywidualnej lub innych środków technicznych pozwalających zminimalizować poziom zagrożenia.

Jak stosować ?

Oprócz umieszczenia stosownych piktogramów pracodawca zobowiązany jest także do zapewnienia pracownikom odpowiedniego przeszkolenia dotyczącego metod ich stosowania. Tego typu szkolenia mogą odbywać się w formie wstępnej lub okresowej. Powinny dotyczyć wyjaśniania znaczenia znaków oraz sygnałów, a także sposobów zachowania się w sytuacjach kontaktu z nimi, a także konsekwencji, jakie grożą pracownikom za niezastosowania się do panujących w danej firmie zasad. Pracodawca powinien także dostarczyć osobom zatrudnionym w swoim przedsiębiorstwie instrukcji zawierających oznaczenia piktogramów i różnego rodzaju znaków oraz znaczenia ich kolorów i sygnałów. Ponadto znaki znajdujące się w miejscu pracy powinny być odpowiednio czyszczone, a także kontrolowane, ponieważ ich stan wiąże się z tym czy są one dobrze czytelne, które wpływa na realne bezpieczeństwo pracowników. Ich liczba powinna być dostosowana do powierzchni, na której są rozmieszczone.

Co warto wiedzieć o znakach ?

Kolory znaków, które określają normy bezpieczeństwa to: żółte, czerwone, zielone i niebieskie. Znaczenie kolorów znaków i piktogramów jest ogromnie ważne, bo to ono tak naprawdę informuje o stopniu występującego zagrożenia. Stosowanie znaków jest obowiązkowe i reguluje je Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej dotyczące ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszystkie znaki, które spełniają wyznaczone normy powinny posiadać świadectwo dopuszczenia (CNBOP) i spełniać standardy PN-92/N-01256. Znaki powinny być umieszczane dokładnie na linii wzroku w miejscu, w którym występuje zagrożenie. Jeżeli niebezpieczeństwo występuje na całym terenie, wówczas powinny znajdować się tuż przed wejściem. Miejsce, w którym znak został umieszczony musi być dobrze widoczne. W tym celu musi być należycie oświetlone oraz łatwo dostępne. Jeżeli ze względu na ustawienie nie jest możliwe odpowiednie oświetlenie wybranego znaku, należy wybrać te, do produkcji, których użyty został materiał fosoroscencyjny, zapewniający im dobrą widoczność bez względu na stopień oświetlenia. Jeżeli w danym miejscu zagrożenie przestaje obowiązywać znak należy bezzwłocznie usunąć.

W każdym zakładzie pracy, miejsca w których pracownicy są narażeni na kolizję z różnymi przeszkodami, lub też występuje zagrożenie upadku czy też spadania niebezpiecznych przedmiotów muszą być oznaczone pasami w występujących naprzemiennie kolorach czerwonym i białym lub żółtym i czarnym przybierającymi skośne kształty, narysowane pod kątem około 45°. Ich rozmiary powinny być dostosowane do powierzchni niebezpiecznego miejsca i wielkości zagrożenia. Warto również wspomnieć, że znaki oznaczające drogę ewakuacji, ostrzegawcze i nakazu oraz informacyjne powinny być uznawane za znaki stałe. Natomiast sygnały dźwiękowe lub świetlne mogą być zastosowane w szczególnych, wymagających takiego kroku sytuacjach.